Logo Miasto i Gmina Działoszyn

Przyroda

Gmina Działoszyn jest jedną z atrakcyjniejszych gmin w województwie łódzkim. Posiada wiele unikatowych form przyrodniczych. Jest bogata w obiekty cenne pod względem kulturowych, historycznych i naturalnym.

Gmina położona jest na obszarze Prowincji Wyżyny Polskie, Podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska (Zachodniomałopolska), Makroregionie: Wyżyna Woźnicko-Wieluńska i Mezoregionie: Wyżyna Wieluńska.
Rzeźba terenu ma charakter urozmaiconej płaskorówniny, z licznymi wzniesieniami i pagórkami. Średnia wysokość waha się w granicach 180-200 mnpm, jednak w niektórych miejscach sięga ona około 230 mnpm. Ponieważ powierzchnia została ukształtowana przez zlodowacenia plejstoceńskie pod powierzchnią ziemi znajdują się dobrej jakości wody o wysokiej wydajności.

Główne zarysy obecnego ukształtowania zostały uformowane przez lądolód warciański. Należy jednak pamiętać, że przepływająca tamtędy Warta w znacznym stopniu przyczyniła się do częściowej erozji i zmiany rzeźby w dolinie rzeki. Poprzez proces wypłukiwania zmieniła swoje koryto, przesuwając je to na północ, to na południe. Obecnie szerokość doliny jest zmienna i waha się od ok. 300 m w rejonie Lisowic do ok. 2000 m między Działoszynem, a Raciszynem.

Rozcięta doliną Warty wysoczyzna ma również powierzchnię urozmaiconą. Urozmaicenie wprowadzają liczne niewielkie pagórki oraz głęboko wcięte doliny rozcinające powierzchnię wysoczyznową. Pagórki osiągają wysokość od 220 do 250 mnpm. Największym urozmaiceniem charakteryzuje się obszar leżący pomiędzy doliną Warty, zachodnią granicą gminy oraz drogą z Parzymiech do Raciszyna. Urozmaicenie wprowadzają tu liczne pagórki o znacznych wysokościach względnych i stromych stokach oraz niewielki ciek o nazwie Sucha Struga o wąskiej głęboko wciętej dolinie.

Tereny gminy Działoszyn bogate są w różnorodne formy przyrodnicze, między innymi: wąwozy, parowy, jaskinie, a także pozostałości po działalności człowieka, np.: wyrobiska, kamieniołomy, zwałowiska itp.

 

Flora

Ze względu na szczególne położenie i ukształtowanie form rzeźby, gmina posiada wiele ciekawych przyrodniczo gatunków roślin. Szata jest bogata zarówno wśród roślin niskopiennych, jak i wysokopiennych, od runa aż po drzewa osiągające średnicę ponad 3 m. Dużą grupę stanowią tereny lesiste, co jest szczególnie wysokim walorem atrakcyjności gminy. Stanowią one niemal 30 % obszaru. Większa część lasów przypada na Załęczanski Park Krajobrazowy. Tam tez występuje bardzo bogata szata roślinna, charakterystyczna także dla innych zbiorowisk roślinnych, nie tylko lasów.

Załęczański Park Krajobrazowy utworzony został uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu dnia 5 stycznia 1978 roku. Położony jest w południowo-zachodniej części woj. Łódzkiego, w gminach Pątnów, Wierzchlas i Działoszyn. Fragmentami wchodzi również na teren woj. śląskiego w gm. Lipie oraz opolskiego w gm. Rudniki. Jego powierzchnia wynosi 14.485 ha, a strefy ochronnej 12.328 ha, zajmując tym samym około 5,2 tys. ha tj. 43% powierzchni gminy. Obszar Parku zajmuje północno-wschodnią część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej zwanej Jurą Polską, stanowiąc ostatnie północne ogniwo systemu jurajskich parków krajobrazowych.
Zadaniem Parku jest ochrona niepowtarzalnego krajobrazu jurajskich wapiennych ostańców kryjących w sobie wiele form krasu, wraz z osobliwą fauną i florą oraz urokliwego odcinka rzeki Warty określanego jako najpiękniejszy i najwartościowszy przyrodniczo w stosunku do całego jej biegu. Warta płynie przez Park blisko 40-sto kilometrowym "Wielkim Łukiem" wrzynając się głęboko w skaliste, wapienne podłoże. Z krawędzi przełomów działoszyńskiego i krzeczowskiego rozciągają się przepiękne, malownicze widoki na dolinę i wysoczyznę z łagodnymi pagórami jurajskich ostańców oraz pasmami morenowych wzgórz. Dolina ta, o wysokich, stromych zboczach, często pociętymi parowami i dolinkami pobocznymi, tylko w niewielkim stopniu nosi ślady ludzkiej gospodarki, natomiast koryto rzeki jest całkowicie naturalne, dzikie, tętniące różnorodnym życiem. Nurt Warty często zmienia kierunek, meandruje, podmywa brzegi, usypuje piaszczyste łachy, tworzy i niszczy liczne wyspy.
Na obecną szatę roślinną parku składa się ponad 100 przeróżnych zbiorowisk roślinnych i ok. 1200 gatunków roślin.

W dolinie Warty spotkać się można z ciekawą roślinnością. Główną rolę odgrywają tu wspaniałe lasy. Nad rzeką pospolicie rośnie wiele gatunków wierzby tj. wiklina wiciowa, krucha i biała. Dwa pierwsze wraz z wierzbą trójpręcikową tworzą zespół zaroślowy wiklin nadrzecznych, a reszta z udziałem topoli białej i z pnączami chmielu zwyczajnego, kielisznika powojowego i psianki słodkogórz to zespół łęgu wierzbowo – topolowego. W starorzeczach pojawiają się zarośla łozowe z wierzbą szarą, a po wypełnieniu starorzeczy torfem tworzy się ols, czyli bagienny las olszowy z kruszyną i porzeczką czarną w podszyciu oraz runem zielonym złożonym z wielu roślin bagiennych. Na terenach doliny Warty występuje widny las dębowy z dębem bezszypułkowym, florystycznie ubogi. Obficie występuje tam orlica pospolita, trawa kłosówka miękka, borówka czarna i brusznica. Rosną chojniaki sosnowe z odnawiającym się dębem bezszypułkowym lub monokultury sosnowe na glebach porolnych. Świetlista dąbrowa obejmuje dąb bezszypułkowy, ciepłolubne rośliny leśne i borowe oraz gatunki muraw kserotermicznych, łąki i wrzosowiska. Runo zielnej, świetlistej dąbrowy ma największą liczbę gatunków roślin spośród wszystkich typów lasów, jest różnorodne i wielobarwne. Kwaśna buczyna to cienisty las o drzewostanie prawie czysto bukowym, bez podszycia i z bardzo skąpym runem zielnym. Bukom towarzyszy jodła, świerk i dąb. Grąd jodłowy to żyzny las zmieszany z jodłą i świerkiem w wyższej warstwie drzew, a jodłą, bukiem, dębem szypułkowym, grabem i olszą czarną w warstwie niższej. Gęste podszycie składa się z podrostów jodły, bzu koralowego, leszczyny i innych krzewów. W lasach załęczańskich występują też: śmiałek pogięty, trzęślica modra, trzcinnik owłosiony. W borach sosnowych świeżych rosną sosny, podrosty i kępy jałowców, a także warstwa mszysta, miękki, zielony dywan utkany z kilku gatunków mchów. Bór bagienny charakteryzuje się występowaniem krzewinek: bagna zwyczajnego, borówki bagiennej, żurawiny błotnej oraz licznych mchów torfowych.
    
Najwartościowszymi przyrodniczo elementami związanymi z jurajskim podłożem Parku są ostańce wapienne. Ich odsłonięte szczyty porasta wielobarwna murawa kserotermiczna, a pośród skałek rozwinęły się osobliwe zespoły wapieniolubnej roślinności szczególną cechą Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, wyróżniającą go z otaczających terenów oraz stanowiska drobnej wapieniolubnej fauny występującej tu daleko poza zasięgiem zwartego występowania. Występują tu wapieniolubne paprocie: zanokcica skalna, murowa i krucha; murawy naskalne: kostrzewa blada, czosnek skalny, rojnik pospolity, mchy; murawy kserotermiczne: głowienka wielokwiatowa, dzwonek skupiony, szałwia okręgowa, rumianek.

 

Fauna

Teren Załęczańskiego Parku Krajobrazowego charakteryzuje duża różnorodność biotopów, co sprawia, że zasiedlająca go fauna jest również różnorodna i osobliwa. Udokumentowano występowanie 61 gatunków zasługujących na szczególne potraktowanie. Wśród nich 16 stanowią gatunki chronione, 32 to gatunki znajdujące się na czerwonych listach krajowych i regionalnych oraz 10 - gatunki rzadkie. Charakterystyczną grupą fauny bezkręgowców wyróżniającą teren Załęczańskiego Parku Krajobrazowego są liczne gatunki kserotermiczne. Bogaty jest tu świat owadów. Dotyczy to głównie motyli oraz chrząszczy, w tym szczególnie: biegaczowatych (Carabidae), świerszczy (Grylloidea), szarańczaków (Acrididae).

Licznie reprezentowane są również pajęczaki (Arachnoidea). Najlepiej poznaną grupą zwierząt bezkręgowych (Evertebrata) są ślimaki (Gastropoda), których rozpoznano tu około 100 gatunków w tym kilka bardzo interesujących. Na skałkach góry "Zelce" żyją trzy gatunki rzadkich ślimaków ściśle związanych ze środowiskiem wapiennym. Jeden z nich (Pyramidula rupestris), ślimak reprezentujący element śródziemnomorski i alpejski, został stwierdzony tu na najbardziej na północ wysuniętym stanowisku w Polsce.

Park zamieszkuje wiele gatunków motyli. Wśród gatunków dziennych należy wymienić: Paź Królowej, Bielinek kapustnik, Bielinek bytomkowiec, Bielinek rzepnik, Zorzynek rzeżuchowiec, Szlaczkoń siarecznik, Latolistek cytrynek, Wietek Gorczycznik, Ogończyk ostrokrzewowiec, Czerwończyk nieparek, Czerwończyk żarek, Czerwończyk zamgleniec, Czerwończyk uroczek, Czerwończyk dukacik, Modraszek malczyk, Modraszek arion, Modraszek idas, Modraszek korydon, Modraszek ikar, Mieniak strużnik, Rusałka żałobnik, Rusałka pawik, Rusałka admirał, Rusałka osetnik, Rusałka pokrzywnik, Rusałka ceik, Rusałka kratkowiec, Dostojka malinowiec, Dostojka latonia, Dostojka ino, Dostojka selene, Przeplatka cinxia, Przeplatka atalia, Polowiec szachownica, Skalnik semele, Przestrojnik jurtina, Przestrojnik trawnik, Strzępotek perełkowiec, Strzępotek glicerion, Strzępotek ruczajnik, Osadnik egeria, Osadnik megera, Kosternik palemon, Karłątek ryska, Karłątek klinek, Karłątek kniejnik.

Jedną z najbardziej poznanych grup zwierząt Załęczańskiego Parku Krajobrazowego są ryby. Badania nad ichtiofauną parku prowadzone są od kilkudziesięciu lat z dużą systematycznością. Wynika z nich, że w obrębie "Wielkiego Łuku" rzeka Warta posiada najbogatszy i najbardziej zróżnicowany rybostan w stosunku do całej długości swojego biegu. Choć na przestrzeni lat daje się zauważyć wiele szkodliwych zmian, tę wyjątkową wartość utrzymuje nadal. Odcinek ten zamieszkują liczne gatunki ryb, w tym ginące w innych rejonach ryby litofilne, tj.: brzana (Barbus barbus), świnka (Chondrostoma nasus), kleń (Leuciscus cephalus). 

Ponadto licznie występuje: jelec (Leuciscus leuciscus), boleń (Aspius aspius), krąp (Blicca bjoerkna), okoń (Perca fluviatilis), śliz (Noemacheilus barbatulus), miętus (Lota lota), węgorz (anquilla anquilla), szweja (Alburnoides bipunctatus), leszcz (Abramis brama), karp (Cyprinus carpio), sandacz (Stizostedion lucioperca) i inne.
Obok ryb dość częstym elementem fauny wodnej jest przedstawiciel minogowatych (Petromyzonidae) minog strumieniowy (Lampetra planeri) (Engelhardt, 1998).
Istnienie tak bogatych tarlisk ryb litofilnych, a przede wszystkim brzan (Barbus barbus) należy uznać za ważne dla przyrody w skali kraju, ponieważ gatunek ten jest uważany, po troci (Salmo trutta morpha trutta), za najbardziej zagrożony wyginięciem. 

Ryby te nie tylko żyją tu w doskonałej kondycji, ale co najważniejsze, znajdują dogodne warunki do tarła. Jeszcze z początku lat osiemdziesiątych pochodzą informacje o tarliskach certy (Vimba vimba). Jednak obecnie, ze względu na przegrodzenie rzeki Warty tamą zbiornika "Jeziorsko", gatunek ten już nie występuje. Według najnowszych badań dominującymi gatunkami ryb są (Korbel,1993): płoć (Rutilus rutilus), szczupak (Esox lucius), kiełb (Gobio gobio), brzana (Barbus barbus), ukleja (Alburnus alburnus).

 

Burmistrz Działoszyna

RAFAŁ DRAB

Przyjęcia interesantów:
wtorek od 9:00 do 12:00
po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym

Urząd Miasta i Gminy Działoszyn

ul. Piłsudskiego 21
98-355 Działoszyn
tel.: (43) 84 13 177 
fax: (43) 84 13 680
sekretariat@dzialoszyn.pl

Zobacz również

wersja językowa

Kalendarz

listopad 2023
Pn
Wt
Śr
Cz
Pt
So
Ni
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Zegar

  • :
  • :
Akceptuję

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies.